Ulga IP Box – kompleksowy przewodnik

Czy wiesz, że prowadząc działalność badawczo-rozwojową, możesz zapłacić tylko 5% podatku PIT/CIT? W polskim systemie podatkowym już od 2019 r. funkcjonuje ulga IP Box – to jedno z odliczeń mających wspierać polską innowacyjność i skłaniać firmy do wytwarzania własności intelektualnej. Jakie dokładnie warunki należy spełnić, aby skorzystać z ulgi IP Box? Na czym ona polega? Sprawdź!

Co to jest ulga IP Box?

Ulga IP Box (ang. Intellectual Property Box) to preferencyjna stawka podatku dochodowego w wysokości 5% zamiast standardowych stawek obowiązujących przy skali podatkowej lub rozliczeniu liniowym. Ulga obowiązuje dla PIT i CIT oraz dotyczy dochodów uzyskanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, które zostały wytworzone, rozwinięte lub ulepszone w ramach prowadzonej działalności B+R. Stanowi niejako uzupełnienie ulgi B+R (na działalność badawczo-rozwojową) i może być z nią stosowana równolegle. Ulga obowiązuje od 1 stycznia 2019 r., kiedy to weszła w życie ustawa z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw.

Brzmi zbyt dobrze, choć nieco zawile? Czytaj dalej, aby poznać szczegóły i dowiedzieć się, czy możesz skorzystać z ulgi IP Box.

Sprawdź też: Ulgi podatkowe dla firm – co możesz zyskać?

Ulga IP Box – dla kogo?

Ulga IP Box jest przeznaczona dla wszystkich przedsiębiorców prowadzących działalność innowacyjną. Nie ma znaczenia wielkość ani forma prawna prowadzenia przedsiębiorstwa. Skorzystać z niej mogą podmioty opodatkowane:

• według skali podatkowej,
• podatkiem liniowym,
• podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT).

Najczęściej jest stosowana w branżach takich jak IT, farmacja, biotechnologia czy inżynieria.

Czym jest kwalifikowane prawo własności intelektualnej?

Ulgą IP Box objęte są wyłącznie dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Są to dochody z:

1. patentów,

2. praw z rejestracji wzorów przemysłowych,

3. praw ochronnych na wzór użytkowy,

4. praw z rejestracji topografii układu scalonego,

5. autorskich praw do programów komputerowych,

6. dodatkowego prawa ochronnego dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,

7. wyłącznego prawa o ochronie prawnej odmian roślin,

8. praw z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu.

To właśnie dla tych dochodów można skorzystać z preferencyjnej stawki podatkowej 5% zamiast:

• 12%/32% przy rozliczeniu na zasadach ogólnych PIT,
• 19% przy rozliczeniu podatkiem liniowym PIT
• 9%/19% przy rozliczeniu podatkiem CIT.

Co ważne, wszystkie wskazane prawa własności intelektualnej muszą podlegać ochronie w Polsce i za granicą.

Jakie jeszcze warunki należy spełnić, aby skorzystać z ulgi IP Box?

Istnieją również inne istotne warunki skorzystania z ulgi IP Box. Wymagane jest m.in. prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej, a kwalifikowane prawa własności intelektualnej powinny zostać wytworzone, rozwinięte lub ulepszone w ramach właśnie tej działalności. Warto przy tym pamiętać, że aby zakwalifikować daną działalność jako badawczo-rozwojową muszą być spełnione łącznie trzy przesłanki:

• twórczość,
• systematyczność,
• zwiększenie zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Wymagane jest też prowadzenie odrębnej ewidencji zdarzeń gospodarczych obejmującej wszystkie operacje finansowe związane z dochodami z kwalifikowanej własności intelektualnej.

Jak obliczyć kwalifikowany dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej na potrzeby IP Box?

Ulga IP Box pozwala na zastosowanie preferencyjnej stawki 5% jedynie wobec dochodów pochodzących z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Jak obliczyć wysokość tych dochodów?

1.      Dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej

W pierwszej kolejności należy zsumować dochody:

• z należności uzyskanych z umów licencyjnych dotyczących kwalifikowanej własności intelektualnej;
• ze sprzedaży kwalifikowanych praw własności intelektualnej;
• z odszkodowań wynikających z naruszenia praw wynikających z kwalifikowanej własności intelektualnej, jeśli zostały wypłacone w wyniku postępowania sądowego, spornego lub arbitrażowego;
• z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnione w cenie sprzedaży produktu lub usługi.

Należy przy tym pamiętać, że dochód jest przychodem pomniejszonym o poniesione bezpośrednio w związku z nim koszty.

2.      Wskaźnik nexus i wyliczenie dochodu, dla którego można zastosować preferencyjną stawkę podatkową

Następnym krokiem jest wyliczenie faktycznej kwoty, która może być objęta preferencyjną stawką podatkową. W tym celu używa się wskaźnika nexus – do obliczenia z poniższego wzoru:

gdzie poszczególne zmienne oznaczają kolejno wartość kosztów poniesionych na:

a – działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej;

b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z danym prawem od podmiotu niepowiązanego;

c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z danym prawem od podmiotu powiązanego;

c – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Wskaźnik nexus wylicza się oddzielnie dla każdego prawa własności intelektualnej. Jego wartość może wynosić od 0 do 1 (jeśli według wyliczeń przekracza 1, ogranicza się ją do 1). Aby dowiedzieć się, jaką kwotę dochodu można objąć stawką podatku 5%, należy pomnożyć dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej przez współczynnik nexus. Współczynnik w wysokości 1 oznacza, że preferencyjną stawką może być objęty cały dochód z danego prawa własności intelektualnej.

Uwaga! Wskaźnik nexus spada poniżej 1, gdy firma nabywa wyniki prac B+R od podmiotu powiązanego lub nabywa gotowe prawo własności intelektualnej.

W związku z tym łatwo wywnioskować, że najbardziej opłaca się prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej we własnym zakresie lub nabywanie wyników prac badawczo-rozwojowych od podmiotów niepowiązanych. Wskaźnik nexus poniżej 1 oznacza mniejsze korzyści, ale nadal pozwala na stosowanie preferencyjnej stawki podatkowej wobec części dochodów.

Co jeśli firma nie ponosi żadnych kosztów bezpośrednich związanych z wytworzeniem kwalifikowanego IP?

Jeżeli dany podmiot nie ponosi żadnych kosztów bezpośrednich związanych z wytwarzaniem kwalifikowanych praw własności intelektualnej, nie można zastosować ulgi IP Box. Wówczas wskaźnik nexus będzie wynosił 0.

Ulga IP Box – jak rozliczyć?

Prawidłowe rozliczenie ulgi IP Box wymaga szczegółowego wyodrębnienia każdego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej i prowadzenia odrębnych ewidencji dla każdego rodzaju prawa. Nie ma możliwości skorzystania z ulgi w ciągu roku podatkowego – należy regulować zaliczki według odpowiedniej standardowej stawki związanej ze stosowaną metodą opodatkowania. Dopiero w zeznaniu rocznym można uwzględnić ulgę IP Box, co wymaga dołączenia odpowiedniego załącznika (PIT/IP lub CIT/IP), w którym wskazuje się część dochodu podlegającą opodatkowaniu stawką 5%.

Ulga IP Box – najczęstsze błędy i ryzyka

Błędy przy stosowaniu ulgi IP Box są dość powszechne. Aby uzyskać maksymalne korzyści z niej wynikające, zwróć uwagę na poniższe kwestie. Czego unikać?

1.       Brak odpowiedniej ewidencji

Odpowiednia dokumentacja to jeden z najważniejszych warunków zastosowania ulgi IP Box. Wymagane jest prowadzenie osobnej ewidencji zdarzeń gospodarczych związanych z ulgą. Musi ona uwzględniać przychody, koszty, dochody oraz straty, a dane dotyczące zdarzeń, wobec których można zastosować 5-procentowa stawkę podatku muszą być wyodrębnione. Transakcje gospodarcze związane z ulgą należy wyszczególnić w KPiR w postaci arkusza kalkulacyjnego lub księgach rachunkowych za pomocą konta ksiąg pomocniczych. W prawidłowym prowadzeniu ewidencji pomoże doświadczone biuro księgowe – profesjonalna pomoc bywa w takich przypadkach bezcenna.

2.       Nieprawidłowe zastosowanie wskaźnika nexus

Błędy w wyliczaniu wskaźnika nexus najczęściej wynikają z nieprawidłowej kwalifikacji kosztów lub niewłaściwego uwzględnienie wykorzystania zasobów wiedzy w procesie obliczeniowym. Prawidłowe obliczenie współczynnika wymaga nie tylko doskonałej znajomości przepisów, ale też ich skrupulatnego przestrzegania.

3.       Przypisanie dochodu z niekwalifikowanego IP

Należy mieć na uwadze, że katalog kwalifikowanych praw własności intelektualnej jest ściśle określony. Częstym problemem jest np. zaliczanie do ulgi dochodów uzyskanych z praw niewypracowanych przez podatnika (np. nabytych).

4.       Ryzyko zakwestionowania ulgi przez organy podatkowe

Każdy z powyższych błędów może skutkować zakwestionowaniem przez organy podatkowe prawa do skorzystania z ulgi. W takim przypadku efektem może być nie tylko konieczność dopłacenia zaległego podatku, ale też uregulowania dodatkowych kar finansowych czy odsetek. Dlatego skrupulatność w rozliczaniu ulgi IP Box jest tak istotna.

Przykłady zastosowania IP Box

Jak wygląda zastosowanie ulgi IP Box w praktyce? Najlepiej wyjaśnić to na przykładach.

• Freelancer programista, który tworzy aplikacje dla firm i sprzedaje im licencje na użytkowanie, może rozliczyć uzyskiwane z tego tytułu dochody według preferencyjnej stawki 5%. Jako że pisze kod aplikacji od podstaw, jego działalność wpisuje się w wymogi ulgi IP Box.
• Spółka technologiczna udzielająca sublicencji na swoje rozwiązania opracowała własny system i udostępnia go klientom w modelu SaaS. Klienci płacą miesięczny abonament za korzystanie z platformy, a spółka udziela im sublicencji na konkretne funkcje. Ponieważ oprogramowanie zostało stworzone w ramach działalności B+R, a firma posiada do niego prawa autorskie – dochody z licencji mogą zostać opodatkowane stawką 5%.
• Biotechnolog rozwija innowacyjną technologię, którą opatentował. Rozwiązanie jest komercjalizowane przez sprzedaż licencji firmom farmaceutycznym. Patent został stworzony w ramach własnych badań, więc dochody z jego wykorzystania kwalifikują się do IP Box.

W każdym z tych przykładów własność intelektualna powstała na bazie działalności badawczo-rozwojowej. Prowadząc odpowiednią ewidencję przychodów i kosztów, można więc skorzystać z preferencyjnego opodatkowania.

Ulga IP Box a ulga B+R

Ulga IP Box i ulga B+R to dwa sposoby na obniżenie należnych podatków przy działalności badawczo-rozwojowej. Mechanizm ich działania jest jednak różny. Ulga B+R ma charakter ulgi kosztowej – oznacza to, że podatnik może ponownie odliczyć wydatki, które zostały już wcześniej zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W efekcie koszty poniesione na działalność B+R odlicza się podwójnie. Ulga IP Box zapewnia natomiast możliwość skorzystania z preferencyjnej stawki opodatkowania PIT/CIT dla dochodów osiąganych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.

Od stycznia 2022 roku możliwe jest równoczesne odliczenie ulgi IP Box oraz Ulgi B+R. Zapewnia to podmiotom prowadzącym działalność badawczo-rozwojową jeszcze większe korzyści. Od dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej można odliczyć koszty kwalifikowane określone przepisami o uldze B+R, które spowodowały wytworzenie, rozwinięcie lub ulepszenie tego prawa.

Z obu ulg można skorzystać dopiero w ramach zeznania rocznego i obie wymagają prowadzenia ewidencji kosztów związanych z działalnością badawczo-rozwojową. W przypadku ulgi B+R nie ma minimalnych wymagań dla ewidencji rachunkowej, ale wydatki muszą być wyodrębnione w taki sposób, aby możliwe było wykazanie w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych w odpowiedniej wysokości.

Wsparcie eksperta w uldze IP Box – kiedy warto skonsultować się z księgowym?

Nie masz pewności, czy możesz skorzystać ulgi  IP Box albo które dochody się do niej kwalifikują? Potrzebujesz pomocy w prowadzeniu ewidencji? A może czeka Cię kontrola skarbowa związana z ulgą i chcesz uzyskać wsparcie w tym zakresie? Dobrym pomysłem może być skorzystanie z profesjonalnego wsparcia. Doświadczony księgowy przeanalizuje Twoją działalności i zweryfikuje kwalifikowalność dochodów do ulgi. Pomoże też dopilnować wszelkich wymogów formalnych, a w razie kontroli wesprze swoją wiedzą i doświadczeniem. Korzystając ze stałej obsługi księgowej w naszym biurze rachunkowym, możesz liczyć na kompleksową pomoc – także w zakresie ulgi IP Box.

Podsumowanie

• IP Box to atrakcyjna możliwość obniżenia podatku do 5%, ale wymaga skrupulatności.
• Warto łączyć ją z ulgą B+R dla maksymalnej optymalizacji.
• Rekomendacja: indywidualna analiza i konsultacja z doradcą podatkowym.

Ulga IP Box – co warto wiedzieć, zanim skorzystasz?

Ulga IP Box może przynieść znaczące korzyści, ale jej prawidłowe stosowanie wymaga pamiętania o kilku zasadach. Przede wszystkim z ulgi można skorzystać tylko wobec dochodów z praw własności intelektualnej, które należą do Twojej firmy. Warto zadbać o szczegółową dokumentację, aby nie było co do tego wątpliwości. Pamiętaj też o prowadzeniu szczegółowej ewidencji przychodów i kosztów związanych z IP. Dla maksymalnej optymalizacji podatkowej warto stosować jednocześni ulgę IP Box oraz ulgę B+R.

Zawsze warto też skorzystać z profesjonalnej pomocy – biuro rachunkowe mające doświadczenie w rozliczaniu ulgi IP Box pomoże uniknąć błędów.