Czy można zawrzeć umowę pożyczki z udziałowcem, w której nie jest określona wysokość odsetek? Jakich formalności należy dopełnić podpisując taka umowę?
Przez umowę pożyczki dający pożyczkę/ pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący/ pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Oprocentowanie pożyczki
Od ustaleń pomiędzy stronami czyli spółka i jej udziałowcem, zależy czy pożyczka będzie oprocentowana, i w jakiej wysokości. Strony ustalają w jakim terminie ma nastąpić zwrot oraz czy i jak będzie on zabezpieczony.
Oprocentowanie należy się pożyczkodawcy tylko wtedy, gdy zostało określone w umowie pożyczki – art. 359-360 Kodeksu Cywilnego. Czy pożyczka będzie oprocentowana zależy wyłącznie od ustaleń obu stron. Strony mogą zawrzeć umowę, która nie będzie uwzględniała odsetek co będzie oznaczać, że nie należą się one udziałowcowi.
Regulacje zawarcia umowy pożyczki
Umowa pożyczki, której wartość przekracza 1.000 zł, wymaga zachowania formy dokumentowej. Zawarciu takiej umowy nie stoją na przeszkodzie przepisy Kodeksu Spółek Handlowych (KSH). Jego regulacje mają na celu ochronę spółki, ewentualnie jej wierzycieli. Trzeba sprawdzić czy na zawarcie umowy pożyczki konieczne jest podjęcie przez wspólników uchwały wyrażającej zgodę na taką umowę.
Zgodnie z art. 230 KSH jest wymóg podjęcia przez wspólników uchwały wyrażającej zgodę na umowę pożyczki w razie zaciągnięcia zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
W sytuacji gdy wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu spółki, jej rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem, wówczas, to zgodnie z art. 15 § 1 KSH zawarcie przez spółkę umowy pożyczki niezależnie od jej wartości, wymaga zgody zgromadzenia wspólników. Gdy warunek ten nie będzie spełniony to umowa będzie nieważna (art. 17 § 1 KSH). Przepisy te dotyczą również umów pożyczki zawieranych ze spółkami zależnymi i z członkiem zarządu, prokurentem lub likwidatorem spółki dominującej. Zawarcie takiej umowy również wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dominującej (art. 15 § 2 KSH).
Umowa pożyczki udzielona przez wspólnika spółce kapitałowej jest wyłączona spod opodatkowania (art. 2 pkt 4 ustawy o PCC – Dz. U. z 2019 r. poz. 1519 ze zm.) albo korzystać ze zwolnienia od PCC (art. 9 pkt 10 lit. i ustawy o PCC).
Reprezentacja
W umowie z udziałowcem spółka jest reprezentowana na zasadach ogólnych, tj. zgodnie z postanowieniami umowy spółki. Gdy umowa milczy na ten temat, stosownie do art. 205 § 1 KSH tj. przez dwóch członków zarządu lub jednego członka i prokurenta. W sytuacji gdy wspólnik jest członkiem zarządu, wówczas należy stosować się do art. 210 § 1 KSH. Wówczas spółkę musi reprezentować rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. W spółkach jednoosobowych, w których jedyny wspólnik jest jedynym członkiem zarządu należy stosować się do art. 210 § 2 KSH. Zgodnie z przepisami czynność prawna między jedynym wspólnikiem a reprezentowaną przez niego spółką wymaga formy aktu notarialnego. Po dokonaniu takiej czynności prawnej notariusz, każdorazowo, zawiadamia sąd rejestrowy, przesyłając wypis aktu notarialnego.