Jakie świadczenia spółki z o.o. na rzecz wspólników?

10 maja 2023
podziel się na:

Zeszłoroczne regulacje Polskiego Ładu spowodowały wzrost zainteresowania podatników bardziej skomplikowanymi formami prawnymi jej wykonywania oraz dotąd m.in. mniej znanymi formami świadczeń. Na fali tego zainteresowania zostało zawiązanych m.in. wiele spółek z o.o. Składką zdrowotną zostały również objęte wypłaty wynagrodzeń na podstawie uchwały powołującej członka zarządu lub prezesa do pełnienia funkcji członka zarządu za wynagrodzeniem. Sprawdźmy jakie są możliwe świadczenia spółki z o.o. na rzecz swoich udziałowców i przeanalizujmy ich skutki na gruncie podatku dochodowego oraz ZUS.

Dywidenda

Głównym i najbardziej znanym świadczeniem spółki z o.o. na rzecz swoich wspólników jest wypłata dywidendy. Aby mogło ono zostać zrealizowane, wymagane jest także sporządzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego oraz podjęcie uchwały o podziale zysku. tym samy, konieczne jest osiągnięcie przez spółkę dodatniego wyniku finansowego.

Po stronie udziałowca spółki dywidenda stanowi przychód z kapitałów pieniężnych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o pdof – Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.). Od uzyskanych dochodów (przychodów) z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy. Podatek ten jest ustalany bez pomniejszania przychodu o koszty jego uzyskania. Przychodu (dochodu) z dywidendy nie łączy się z dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej.

Udziałowiec otrzymuje kwotę dywidendy pomniejszoną o należny 19% podatek. Płatnikiem tego podatku pełni spółka, która ma obowiązek wpłacenia pobranego podatku naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatek ten pobrano (art. 42 ust. 1 ustawy o pdof). Spółka ma również obowiązek, w terminie do końca stycznia roku następnego, wykazać wysokość pobranego podatku na formularzu PIT-8AR. Udziałowiec, który otrzymał dywidendę nie otrzymuje informacji o pobranym podatku i nie ujmuje kwoty dywidendy w zeznaniu rocznym.

Dywidenda może być również w formie niepieniężnej. Należy wówczas wycenić składnik majątkowy uzyskany przez wspólnika na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania (art. 11 ust. 2 ustawy o pdof). Zryczałtowany podatek dochodowy jest wówczas obliczany od wartości rynkowej przedmiotu dywidendy.

Dywidenda świadczona w formie niepieniężnej będzie się łączyć z koniecznością rozpoznania przychodu przez spółkę z o.o.  W przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości albo w części zobowiązania (w tym m.in. z tytułu dywidendy), przychodem staje się wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia.

Wynagrodzenie za powtarzające się świadczenia niepieniężne

Przepisy Kodeksu spółek handlowych przewidują możliwość zobowiązania wspólnika spółki z o.o. do powtarzających się świadczeń niepieniężnych poprzez oznaczenie w umowie spółki rodzaju i zakresu takich świadczeń (art. 176 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych). Ponadto wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku.

W ostatnim czasie coraz więcej mówi się o tym rodzaju świadczenia. Zgodnie z art. 176 K.s.h. (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.), w umowie spółki, wspólnika spółki z o.o. można zobowiązać do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, oznaczając ich rodzaj i zakres. Jako przykład takich świadczeń podaje się np.: dostarczanie raz na kwartał surowców wykorzystywanych w procesie produkcji, udostępnianie maszyn i urządzeń w czasie wzmożonego zapotrzebowania na produkty oferowane przez spółkę, okresowe doradztwo finansowe, prawne lub księgowe, a także periodyczne wykonywanie czynności wspierających spółkę w świadczeniu usług na rzecz klientów. Należy mieć na uwadze, że istotą tych świadczeń jest powtarzalność, nie mogą być one zatem wykonywane w sposób ciągły (stały). Wynagrodzenie za takie świadczenia – w wysokości nieprzewyższającej cen lub stawek przyjętych w obrocie – powinno być wypłacane przez spółkę niezależnie od osiągniętego wyniku finansowego. Udziałowiec może się go zatem spodziewać także w przypadku, gdy sprawozdanie wykazuje stratę. Tak wynika z K.s.h. Biorąc natomiast pod uwagę przepisy podatkowe o cenach transferowych, trzeba dodać, że wspomniane wynagrodzenie powinno zostać ustalone na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, czyli w oparciu o zasadę ceny rynkowej.

  • Wynagrodzenie wspólnika z tytułu powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki nie może przewyższać cen bądź stawek przyjętych w obrocie.
  • Świadczenia niepieniężne wykonywane przez wspólnika na rzecz spółki mają charakter okresowy. Usługi nie mają charakteru ciągłego (stałego).

Wynagrodzenie otrzymane przez udziałowca na podstawie art. 176 K.s.h. jest kwalifikowane do przychodów z tzw. innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o pdof. Oznacza to, że rozlicza się z niego (po zakończeniu roku) na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) sam podatnik. Obowiązkiem spółki jako płatnika jest jedynie wystawienie informacji PIT-11. Wynagrodzenie wspólnika z tytułu świadczeń powtarzających się nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, nie jest też podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Tłumaczy to ogromne zainteresowanie regulacją art. 176 K.s.h. po wprowadzeniu zmian w ramach Polskiego Ładu.

Stanowisko zajął Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku w piśmie z dnia 9 lutego 2022 r. nr DI/100000/43/71/2022, w którym wskazał, że „katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych nie zawiera w swej treści osób fizycznych wykonujących za wynagrodzeniem powtarzające się świadczenia niepieniężne w rozumieniu art 176 kodeksu spółek handlowych wyłącznie na podstawie postanowień umowy spółki. Samo spełnienie obowiązku świadczeń, o których mowa w cytowanym przepisie bez nawiązania w tym zakresie np. umowy o pracę czy umowy o świadczenie usług nie może powodować powstania tytułu do ubezpieczeń. W konsekwencji samo wykonywanie przez wspólnika sp. z o.o. świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem nie powoduje powstania tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Tym samym wypłacane w oparciu o art. 176 Kodeksu spółek handlowych wynagrodzenie nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe).”.

Jeżeli świadczenia wspólnika są związane z działalnością gospodarczą spółki, to wypłacone wynagrodzenie może obciążać koszty spółki (por. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z dnia 3 lutego 2022 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.542.2021.2.ŚS).

Świadczenia jednostronne

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdop, za koszty podatkowe nie uważa się m.in. wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców spółek z o.o. Ustawa podatkowa nie definiuje pojęcia jednostronne świadczenie, nie jest ono także znane kodeksowi cywilnemu, dlatego – korzystając z wykładni językowej – należy przyjąć, że jest to takie świadczenie, które nie posiada ekwiwalentu w postaci świadczenia drugiej strony.

W dyspozycji wymienionego przepisu mieszczą się zatem sytuacje, gdy spółka wykonuje świadczenie na rzecz swojego wspólnika (np. udostępniając mu samochód lub mieszkanie służbowe), nie otrzymując w zamian żadnego świadczenia wzajemnego. Nie znajdzie on natomiast zastosowania w przypadku, gdy świadczenia wypłacane na rzecz udziałowca dotyczą np. pełnienia przez niego funkcji w organie zarządzającym, wykonywania czynności na podstawie umowy zlecenia albo umowy o pracę, o ile taka umowa w konkretnym przypadku jest dopuszczalna.

2023-05-10

 

Poradnik podatkowy >>

Umowa o pracę z członkiem zarządu