Nowe terminy zapłaty w transakcjach handlowych od 2020 r.
– odsetki za nieterminowe płatności –
Od 1 stycznia 2020 r. weszła znowelizowana ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych ma zwalczać zatory płatnicze i zapobiegać ustalaniu w umowach nadmiernie wydłużonych terminów zapłaty.
Ustawa wprowadza obowiązujący 60-dniowy termin płatności w stosunku do transakcji asymetrycznych czyli takich gdzie wierzycielem jest jednostka MŚP, a dłużnikiem duży przedsiębiorca. Na podatkowe grupy kapitałowe i największe podmioty został nałożony nowy obowiązek corocznego przedłożenia sprawozdania o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.
Zatory płatnicze problemem przedsiębiorców
Nowe przepisy mają na celu polepszenie sytuacji mikro, małych i średnich firm. Wydłużonych terminy płatności oraz nierzetelna zapłata należności prowadzi do powstawania zatorów płatniczych a tym samym do ponoszenia dodatkowych kosztów prowadzenia działalności związanych z przeterminowanymi należnościami, osłabienia inwestycji czy wzrostu cen.
Nowe terminy zapłaty w transakcjach handlowych
Zmienione przepisy przewidują rozróżnienie w zakresie terminów płatności, które są uzależnione od tego czy transakcja ma charakter symetryczny czy też asymetryczny.
Ustawa w zakresie ustalenia skali przedsiębiorstwa odwołuje się do definicji zawartych w załączniku I rozporządzenia Komisji UE nr 651/2014, zgodnie z którymi:
- mikroprzedsiębiorstwo – to przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 10 pracowników i którego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza 2 mln EUR,
- małe przedsiębiorstwo – to przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 50 pracowników i którego roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza 10 mln EUR,
- średnie przedsiębiorstwo – to przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250 pracowników i których obrót nie przekracza 50 mln EUR lub roczna suma bilansowa nie przekracza 43 mln EUR.
- duże przedsiębiorstwo – to przedsiębiorstwa inne niż wskazane w pkt. 1-3 powyżej.
Transakcja symetryczna
– wierzycielem i dłużnikiem są dwie jednostki MŚP, dwóch dużych przedsiębiorców lub dłużnikiem jest MŚP, a wierzycielem duży przedsiębiorca
– podstawowym terminem zapłaty jest termin 60-dniowy, który może być zmodyfikowany pod warunkiem, że strony w umowie wyraźnie ustalą inny termin i ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela
Transakcja asymetryczna
– wierzycielem jest jednostka MŚP, a dłużnikiem duży przedsiębiorca
– termin zapłaty określony w umowie nie może przekroczyć 60 dni, od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usług
W oparciu o znowelizowane przepisy wierzyciel w pewnych sytuacjach może odstąpić od umowy albo wypowiedzieć umowę, jeżeli termin zapłaty określony w umowie przekracza 120 dni liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi.
Odrębne od przedstawionych powyżej zasady dotyczą terminów zapłaty w transakcjach handlowych w sytuacji gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny.
Sprawozdanie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych
Na największych podatników nałożony został nowy obowiązek sprawozdawczy. Do 31 stycznia każdego roku są zobowiązani do przedkładania sprawozdania o stosowanych przez te podmioty w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych.
Przedsiębiorcami zobowiązanymi do przekazywania corocznego sprawozdania są:
1. podatkowe grupy kapitałowe (bez względu na wysokość osiągniętych przychodów),
2. podatnicy inni niż podatkowe grupy kapitałowe, u których wartość przychodu uzyskana w roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 mln euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roboczym roku kalendarzowego.
Obowiązek sporządzenia pierwszego sprawozdania obejmuje 2020 r. Termin jego złożenia upływa z końcem stycznia 2021 r.
Wyższe odsetki za opóźnienie
Z podwyższenie zostały podwyższone stawki odsetki. Zmiana nie dotyczy sytuacji, gdy dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym. Od 1 stycznia 2020 r. obowiązywać będzie stopa referencyjna NBP + 10 pp. Przy obecnej stopie referencyjnej odsetki wynosić będą 11,5%, co oznacza wzrost o 2% w stosunku do roku 2019 r. Nowe stawki znajdą zastosowanie dla transakcji, których termin płatności przypada na dzień 1 stycznia 2020 r. lub później.
Znowelizowane przepisy wprowadzają nowe reguły określania maksymalnych terminów zapłaty w transakcjach b2b i są odpowiedzią na jeden z najczęściej wskazywanych przez przedsiębiorców problemów związanych z prowadzeniem przez nich działalności. Przepisy pomogą zniwelować niekorzystną pozycję rynkową mikro, małych i średnich firm, co może korzystnie wpłynąć na rozwój polskiej gospodarki.
Rekompensata za koszty odzyskania należności
Art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych wskazuje na prawo wierzyciela do rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Rekompensata przysługuje bez wezwania od dnia nabycia prawa do odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Do końca 2019 r. rekompensata ta wynosi 40 EUR. Z początkiem 2020 r. kwota rekompensaty zależna jest od wartości odzyskiwanej należności:
- 40 EUR – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5 000 zł,
- 70 EUR – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5 000 zł ale niższa niż 50 000 zł,
- 100 EUR – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa 50 000 zł.
Roszczenie o rekompensatę nie może być zbyte przez wierzyciela.
Zakaz nadmiernego opóźniania się
Nowością w ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych jest zakaz nadmiernego opóźniania się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Zakaz ten dotyczy podmiotów, niebędących podmiotami publicznymi:
- przedsiębiorców w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców i podmiotów prowadzących działalność w rozumieniu art. 6 ust. 1 Prawa przedsiębiorców (np. rolników wynajmujących pokoje),
- osób wykonujących wolny zawód,
- oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, przedsiębiorców z państw UE, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu – stron umowy o Europejskim Obszarze gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej,
- podmiotów, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych (np. jednostki sektora finansów publicznych).
Nadmierne opóźnianie ma miejsce wtedy, kiedy suma wartości świadczeń pieniężnych niespełnionych lub spełnionych po ustalonym terminie w okresie trzech kolejnych miesięcy przez wskazany wyżej podmiot wynosi co najmniej 2 000 000 zł.
To czy dany podmiot nadmiernie opóźnia się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych ustalane jest przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Postępowanie prowadzone jest z urzędu np. na podstawie danych uzyskanych z Krajowej Informacji Skarbowej czy też na podstawie otrzymanego zgłoszenia. Elementem takiego postępowania może być np. kontrola prowadzona przez pracownika UOKiK lub Inspekcji Handlowej.
W sytuacji nadmiernego opóźniania się Prezes UOKiK nakłada na podmiot administracyjną karę pieniężną. Jej wysokość jest uzależniona od wartości świadczeń pieniężnych spełnionych po terminie (niespełnionych), stawki odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych i okresu przez jaki podmiot spóźniał się ze świadczeniem pieniężnym.
Nałożona kara może być obniżona o 10%, 20% lub też podwyższona o 50%. Podwyższenie kary będzie miało miejsce w przypadku stwierdzenia, iż podmiot ponownie opóźniania się ze spełnieniem świadczeń pieniężnych.
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych poza wskazanymi wyżej zmianami wprowadziła także inne rozwiązania mające na celu poprawę płynności finansowej, szczególnie małych podmiotów. Szereg zmian został wprowadzony do ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych, prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, a także kodeksu cywilnego.
– odsetki za nieterminowe płatności –
2020-02-13
