Zwolnienie podmiotowe z VAT przysługuje przedsiębiorcom z uwagi na określony ustawowo limit obrotów. Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą, u którego wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł, podlega zwolnieniu z VAT – art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.
Warto zaznaczyć, że w dniu 5 października 2021 r. została wydana decyzja wykonawcza Rady (UE) 2021/1780 zmieniająca decyzję 2009/790/WE upoważniającą Rzeczpospolitą Polską do stosowania środka stanowiącego odstępstwo od art. 287 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Mocą tej decyzji polski limit zwolnienia z VAT (200.000 zł wartości sprzedaży) może być stosowany do końca 2024 r.
Ministerstwo Finansów nie przewiduje podwyższenia limitu uprawniającego do korzystania ze zwolnienia z VAT do końca 2024 r. Poinformował o tym Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w odpowiedzi z dnia 7 grudnia 2022 r. na interpelację poselską nr 37406, w której autor interpelacji zadał pytanie dotyczące prac Ministerstwa Finansów w zakresie zwiększenia kwoty limitu podmiotowego zwolnienia z VAT.
Do limitu zwolnienia z VAT nie wlicza się kwoty podatku, a także czynności wymienionych w art. 113 ust. 2 ustawy o VAT, tj.:
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz WSTO, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju,
- sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju,
- odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
- transakcji związanych z nieruchomościami,
- usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, pkt 12 i pkt 38-41,
- usług ubezpieczeniowych,
– jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych,
4. odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Rozpoczęcie działalności w trakcie roku
Zwolniona z VAT jest sprzedaż rozpoczynająca się w trakcie roku podatkowego, czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Zwolnienie obowiązuje jeżeli przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200.000 zł. W celu wyliczenia wartości kwoty, która powoduje utratę prawa do zwolnienia podmiotowego, w sytuacji gdy przedsiębiorca rozpocznie działalność w trakcie roku podatkowego, należy zastosować następujący wzór:
| A = | B × C |
| D |
| A | – | oznacza graniczną kwotę obrotu w proporcji do okresu prowadzonej działalności, której przekroczenie powoduje utratę zwolnienia, |
| B | – | oznacza limit 200.000 zł, |
| C | – | oznacza liczbę dni prowadzenia działalności, jaka pozostała do końca roku, |
| D | – | oznacza liczbę dni w roku podatkowym. |
Limit uprawniający do korzystania ze zwolnienia z VAT liczy się od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, a nie dopiero od dnia, w którym podatnik dokona pierwszej sprzedaży – w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku działalność.
Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność w trakcie roku muszą zwrócić uwagę na to, że przysługujący im limit jest niższy niż 200.000 zł. Jjego wysokość zależy od tego, w którym dniu w trakcie roku rozpoczęli działalność gospodarczą.
| Przykład Podatnik rozpoczął działalność gospodarczą w dniu 10 lutego 2023 r. Wyliczył, że limit wartości sprzedaży uprawniający do zwolnienia z VAT w 2023 r. wyniesie 17 534,25 zł, (200 000 : 365 dni) x 32 dni |
Ważne:
Ze zwolnienia z VAT nie mogą korzystać podatnicy dokonujący dostaw i świadczący usługi wymienione w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Są to
Zwolnienia podmiotowego z VAT nie stosuje się do podatników:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ewidencja podatnika zwolnionego
Prowadzenie ewidencji jest niezbędne w celu ustalenia momentu, w którym wartość sprzedaży przekroczy kwotę uprawniającą podatnika do korzystania ze zwolnienia z VAT. Przedsiębiorcy są zobowiązani do prowadzenia ewidencji sprzedaży za każdy dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Gdy przedsiębiorca nie prowadzi ewidencji sprzedaży lub prowadzi ją nierzetelnie, i na podstawie dokumentacji nie ma możliwości ustalenia wartości sprzedaży, organ podatkowy określi, w drodze oszacowania, wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę VAT należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę ustala się przy zastosowaniu stawki 23%.
Gdy wartość sprzedaży zwolnionej z VAT przekroczy określony limit, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę (zasada ta dotyczy działalności rozpoczętej w trakcie roku podatkowego, dla której limit liczony jest proporcjonalnie). Jeżeli limit ten został przekroczony w danym dniu, to opodatkowaniu podlega cała kwota uzyskana w wyniku tej transakcji, którą przekroczono ten limit.
Wznowienie działalności gospodarczej
Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na zasadach określonych w ustawie – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221).
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 5 września 2022 r., nr 0113-KDIPT1-1.4012.538.2022.1, wyjaśnił, że zawieszenie działalności gospodarczej samo w sobie nie stanowi zaprzestania jej wykonywania przez podatnika. Podatnik, który zawiesza prowadzenie działalności na pewien czas, nadal pozostaje podatnikiem VAT, z tym że w okresie zawieszenia wykonywania działalności nie prowadzi aktywnej działalności. Zgłoszenie zawieszenia działalności nie oznacza ustania bytu przedsiębiorcy, a jedynie przerwę w jej wykonywaniu. Po wznowieniu zawieszonej działalności podatnik nie jest uznany za podatnika rozpoczynającego działalność, lecz występuje jako podatnik ją kontynuujący. W związku z tym kwota limitu 200.000 zł dotyczy podatnika w pełnej wysokości, niezależnie od zawieszenia działalności w trakcie roku podatkowego, a następnie jej ponownego wznowienia (w kolejnych latach). Fakt zawieszenia działalności nie ma wpływu na zmniejszenie kwoty limitu uprawniającej do korzystania ze zwolnienia z VAT.
