Wydatki związane z eksploatacją
Przedsiębiorcy prowadzący działalność we własnym domu, przeznaczają na jej wykonywanie wydzielone pomieszczenia lub kilka pomieszczeń. Ten sposób określenia firmowej powierzchni ułatwia wyodrębnienie z wydatków eksploatacyjnych ponoszonych na lokal lub dom mieszkalny, w którym znajduje się firma, kosztów związanych z jej prowadzeniem. Takie wyodrębnienie nie jest jednak w analizowanej kwestii niezbędne, co od pewnego czasu fiskus przyjmuje w wydawanych interpretacjach podatkowych. Wynika, że firmowe koszty podatkowe mogą obciążać wydatki mieszczące się w ustawowej definicji kosztu uzyskania przychodów na jednakowych zasadach u wszystkich przedsiębiorców, bez względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Ponoszone przez przedsiębiorcę wydatki na działalność wykonywaną we własnym domu (mieszkaniu), dotyczące jego utrzymania i eksploatacji, spełniają definicję kosztu podatkowego, wówczas może on obciążać koszty firmowe ich wartością w części przypadającej na tę działalność bez konieczności wyodrębniania pomieszczenia wyłącznie na jej cele. Jednak, na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek udowodnienia, że ich poniesienie ma związek z uzyskaniem przychodu z działalności gospodarczej lub służy zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła jego powstawania.
Wyposażenie siedziby
W działalności firmowej niezbędne jest posiadanie odpowiedniego wyposażenia. W celu urządzenia domowego biura przedsiębiorca zakupuje biurko, regały, szafy i komputer, a jeżeli przyjmuje w nim kontrahentów – to również np.: czajnik, ekspres do kawy, dystrybutor do wody oraz filiżanki i szklanki. Ponadto instaluje odpowiednie oświetlenie, klimatyzację czy zabezpieczenia przed włamaniem (np. alarm, rolety okienne). Ponieważ takie wydatki zasadniczo uznaje się za objęte zakresem pojęcia kosztów podatkowych, mogą one takie koszty stanowić.
Przedsiębiorca prowadzący działalność w miejscu zamieszkania nie ma obowiązku wydzielania w nim powierzchni, która przeznaczona jest na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Gdy jednak skorzysta z tej opcji, wówczas może mieć problemy z wykazaniem, że zakupione przez niego sprzęty służą celom firmowym. Przykładowo, gdy regały czy kanapy lub fotele, z których korzysta w spotkaniach z kontrahentami, oraz sprzęt komputerowy będą stanowić wyposażenie pomieszczenia użytkowanego również przez innych domowników, to udowodnienie, że nie zaspokajają one ich potrzeb, ale służą wyłącznie celom firmowym, może być trudne i dyskwalifikujące poniesione przez niego wydatki jako koszty firmowe.
Amortyzacja tylko do końca 2022 r.
Prowadząc działalność gospodarczą w budynkach oraz lokalach mieszkalnych będących miejscem zamieszkania, przedsiębiorcy do końca 2021 r. uznawali je za środki trwałe. Jeżeli natomiast tytułem prawnym do zajmowanego lokalu było spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego i prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, to dla celów amortyzacji sklasyfikowano je jako wartości niematerialne i prawne.
Jeżeli nieruchomość mieszkalna będąca własnością przedsiębiorcy w całości przeznaczona była na cele związane z jego działalnością firmową, to w takim przypadku amortyzował ją od pełnej kwoty jej wartości początkowej i obciążał koszty firmowe wartością dokonywanych odpisów.
Gdy w tym celu wykorzystywał tylko jej część, a pozostała zabezpieczała jego potrzeby prywatne, wówczas odpisów amortyzacyjnych dokonywał w wysokości obliczonej od wartości początkowej odpowiadającej stosunkowi powierzchni użytkowej wykorzystywanej do prowadzenia działalności do ogólnej powierzchni tego lokalu lub budynku.
Polski Ład z dniem 1 stycznia 2022 r. wyłączył z kosztów podatkowych odpisy amortyzacyjne od nieruchomości i praw o charakterze mieszkalnym. Takie składniki zasadniczo już od tej daty nie tylko nie podlegają amortyzacji, ale również nie są ujmowane w ewidencji środków trwałych. Jednak przepis przejściowy ( art. 71 ust. 2 Polskiego Ładu), przewiduje, że m.in. podatnicy pdof mogą, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2022 r., zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne naliczane od wartości początkowej składników zaliczanych do tej kategorii na zasadach obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r., ale wyłącznie tych nabytych lub wytworzonych przed dniem 1 stycznia 2022 r.
W związku z tym, że możliwości tej nie będzie już w 2023 r., to pojawiło się szereg wątpliwości. Zasady wynikające z Polskiego Ładu nie dają odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób podatnicy od 2023 r. będą uwzględniali w kosztach podatkowych nabyte lub wytworzone przed 1 stycznia 2022 r. i amortyzowane do tego dnia nieruchomości o charakterze mieszkalnym w części, która nie zostanie rozliczona w tych kosztach do końca 2022 r. poprzez odpisy amortyzacyjne (np. gdy dojdzie do ich sprzedaży). Z przepisów nie wynika również, czy i w jaki sposób będą po 31 grudnia 2022 r. ujmowane w kosztach podatkowych dodatkowe koszty (prowizje, odsetki i gwarancje bankowe, koszty ekspertyz i przygotowania wniosków itp.) związane z nabyciem lub wytworzeniem takich właśnie nieruchomości.
Polski Ład nie rozstrzyga także, jaki status (środek trwały, wyposażenie czy inny) będą miały nieruchomości mieszkalne nabyte lub wytworzone i wykorzystywane na potrzeby firmowe od 1 stycznia 2022 r., które nie podlegają amortyzacji oraz nie są ujmowane w ewidencji środków trwałych. Czy i w jaki sposób wydatki na nabycie takich nieruchomości będą obciążały firmowe koszty podatkowe oraz czy i w jaki sposób będą ujmowane w kosztach podatkowych dodatkowe wydatki (prowizje, odsetki i gwarancje bankowe, koszty ekspertyz i przygotowania wniosków itp.) związane z nabyciem lub wytworzeniem nieruchomości.
Czekamy na stanowisko Resort Finansów.
