10 maja 2023

Jakie świadczenia spółki z o.o. na rzecz wspólników?

Zeszłoroczne regulacje Polskiego Ładu spowodowały wzrost zainteresowania podatników bardziej skomplikowanymi formami prawnymi jej wykonywania oraz dotąd m.in. mniej znanymi formami świadczeń. Na fali tego zainteresowania zostało zawiązanych m.in. wiele spółek z o.o. Składką zdrowotną zostały również objęte wypłaty wynagrodzeń na podstawie uchwały powołującej członka zarządu lub prezesa do pełnienia funkcji członka zarządu za wynagrodzeniem. Sprawdźmy jakie są możliwe świadczenia spółki z o.o. na rzecz swoich udziałowców i przeanalizujmy ich skutki na gruncie podatku dochodowego oraz ZUS.

Dywidenda

Głównym i najbardziej znanym świadczeniem spółki z o.o. na rzecz swoich wspólników jest wypłata dywidendy. Aby mogło ono zostać zrealizowane, wymagane jest także sporządzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego oraz podjęcie uchwały o podziale zysku. tym samy, konieczne jest osiągnięcie przez spółkę dodatniego wyniku finansowego.

Po stronie udziałowca spółki dywidenda stanowi przychód z kapitałów pieniężnych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o pdof – Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.). Od uzyskanych dochodów (przychodów) z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy. Podatek ten jest ustalany bez pomniejszania przychodu o koszty jego uzyskania. Przychodu (dochodu) z dywidendy nie łączy się z dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej.

Udziałowiec otrzymuje kwotę dywidendy pomniejszoną o należny 19% podatek. Płatnikiem tego podatku pełni spółka, która ma obowiązek wpłacenia pobranego podatku naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatek ten pobrano (art. 42 ust. 1 ustawy o pdof). Spółka ma również obowiązek, w terminie do końca stycznia roku następnego, wykazać wysokość pobranego podatku na formularzu PIT-8AR. Udziałowiec, który otrzymał dywidendę nie otrzymuje informacji o pobranym podatku i nie ujmuje kwoty dywidendy w zeznaniu rocznym.

Dywidenda może być również w formie niepieniężnej. Należy wówczas wycenić składnik majątkowy uzyskany przez wspólnika na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania (art. 11 ust. 2 ustawy o pdof). Zryczałtowany podatek dochodowy jest wówczas obliczany od wartości rynkowej przedmiotu dywidendy.

Dywidenda świadczona w formie niepieniężnej będzie się łączyć z koniecznością rozpoznania przychodu przez spółkę z o.o.  W przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości albo w części zobowiązania (w tym m.in. z tytułu dywidendy), przychodem staje się wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia.

Wynagrodzenie za powtarzające się świadczenia niepieniężne

Przepisy Kodeksu spółek handlowych przewidują możliwość zobowiązania wspólnika spółki z o.o. do powtarzających się świadczeń niepieniężnych poprzez oznaczenie w umowie spółki rodzaju i zakresu takich świadczeń (art. 176 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych). Ponadto wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku.

W ostatnim czasie coraz więcej mówi się o tym rodzaju świadczenia. Zgodnie z art. 176 K.s.h. (Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 ze zm.), w umowie spółki, wspólnika spółki z o.o. można zobowiązać do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, oznaczając ich rodzaj i zakres. Jako przykład takich świadczeń podaje się np.: dostarczanie raz na kwartał surowców wykorzystywanych w procesie produkcji, udostępnianie maszyn i urządzeń w czasie wzmożonego zapotrzebowania na produkty oferowane przez spółkę, okresowe doradztwo finansowe, prawne lub księgowe, a także periodyczne wykonywanie czynności wspierających spółkę w świadczeniu usług na rzecz klientów. Należy mieć na uwadze, że istotą tych świadczeń jest powtarzalność, nie mogą być one zatem wykonywane w sposób ciągły (stały). Wynagrodzenie za takie świadczenia – w wysokości nieprzewyższającej cen lub stawek przyjętych w obrocie – powinno być wypłacane przez spółkę niezależnie od osiągniętego wyniku finansowego. Udziałowiec może się go zatem spodziewać także w przypadku, gdy sprawozdanie wykazuje stratę. Tak wynika z K.s.h. Biorąc natomiast pod uwagę przepisy podatkowe o cenach transferowych, trzeba dodać, że wspomniane wynagrodzenie powinno zostać ustalone na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, czyli w oparciu o zasadę ceny rynkowej.

  • Wynagrodzenie wspólnika z tytułu powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki nie może przewyższać cen bądź stawek przyjętych w obrocie.
  • Świadczenia niepieniężne wykonywane przez wspólnika na rzecz spółki mają charakter okresowy. Usługi nie mają charakteru ciągłego (stałego).

Wynagrodzenie otrzymane przez udziałowca na podstawie art. 176 K.s.h. jest kwalifikowane do przychodów z tzw. innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o pdof. Oznacza to, że rozlicza się z niego (po zakończeniu roku) na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) sam podatnik. Obowiązkiem spółki jako płatnika jest jedynie wystawienie informacji PIT-11. Wynagrodzenie wspólnika z tytułu świadczeń powtarzających się nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, nie jest też podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Tłumaczy to ogromne zainteresowanie regulacją art. 176 K.s.h. po wprowadzeniu zmian w ramach Polskiego Ładu.

Stanowisko zajął Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku w piśmie z dnia 9 lutego 2022 r. nr DI/100000/43/71/2022, w którym wskazał, że „katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych nie zawiera w swej treści osób fizycznych wykonujących za wynagrodzeniem powtarzające się świadczenia niepieniężne w rozumieniu art 176 kodeksu spółek handlowych wyłącznie na podstawie postanowień umowy spółki. Samo spełnienie obowiązku świadczeń, o których mowa w cytowanym przepisie bez nawiązania w tym zakresie np. umowy o pracę czy umowy o świadczenie usług nie może powodować powstania tytułu do ubezpieczeń. W konsekwencji samo wykonywanie przez wspólnika sp. z o.o. świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem nie powoduje powstania tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. Tym samym wypłacane w oparciu o art. 176 Kodeksu spółek handlowych wynagrodzenie nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe).”.

Jeżeli świadczenia wspólnika są związane z działalnością gospodarczą spółki, to wypłacone wynagrodzenie może obciążać koszty spółki (por. interpretację indywidualną Dyrektora KIS z dnia 3 lutego 2022 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.542.2021.2.ŚS).

Świadczenia jednostronne

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdop, za koszty podatkowe nie uważa się m.in. wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców spółek z o.o. Ustawa podatkowa nie definiuje pojęcia jednostronne świadczenie, nie jest ono także znane kodeksowi cywilnemu, dlatego – korzystając z wykładni językowej – należy przyjąć, że jest to takie świadczenie, które nie posiada ekwiwalentu w postaci świadczenia drugiej strony.

W dyspozycji wymienionego przepisu mieszczą się zatem sytuacje, gdy spółka wykonuje świadczenie na rzecz swojego wspólnika (np. udostępniając mu samochód lub mieszkanie służbowe), nie otrzymując w zamian żadnego świadczenia wzajemnego. Nie znajdzie on natomiast zastosowania w przypadku, gdy świadczenia wypłacane na rzecz udziałowca dotyczą np. pełnienia przez niego funkcji w organie zarządzającym, wykonywania czynności na podstawie umowy zlecenia albo umowy o pracę, o ile taka umowa w konkretnym przypadku jest dopuszczalna.

2023-05-10

 

Poradnik podatkowy >>

Umowa o pracę z członkiem zarządu